De Wespenkrant #1 - Inaugurele Editie!
Beste wespenvrienden,
Welkom bij deze eerste editie van de Wespenkrant! Deze gratis nieuwsbrief is een periodieke uitgave van de Wespenstichting. Ze bevat een blog en een kort overzicht van de belangrijkste nieuwtjes en ontwikkelingen op het vlak van sociale wespen.
De Wespenkrant is een aanvulling op het Twitter-account @wespenvriend omdat niet alle belangrijke wespenonderwerpen tot hun recht komen in korte tweets.
Veel leesplezier!
Waar waren de wespen dit jaar?
Ik krijg veel vragen over hoe het toch komt dat er dit jaar zo weinig wespen zijn. Normaal gesproken wordt er in de zomer inderdaad steen en been geklaagd over wespenoverlast, schrijven journalisten angstverhalen over de "horrorzomer" en de "terrorwespen" en wordt er een leger verdelgers ingezet om duizenden kilo's gif de natuur in te pompen ten einde het vermeende wespenprobleem te elimineren.
Maar dit jaar liep het dus een beetje anders. Wel gebruikelijk was dat de verdelgingsindustrie al vroeg in het jaar begon met het aanwakkeren van de latente angst voor wespen en een nationale wespenplaag. Zo verschenen al in februari de eerste antiwespen-advertenties en meldde RTV Oost dat het eerste mega wespennest al was vernietigd. "Dat belooft nog wat voor deze zomer", aldus de dreigende woorden van de verdelger voor de camera. Maar iedereen weet dat er in februari geen wespennesten zijn en als je goed keek kon je inderdaad zien dat hij in het filmpje geen wespen aan het platspuiten was maar honingbijen! Dit werd later nog eens bevestigd door deskundigen van het KAD Wageningen in een vervolgitem waarin ik ook werd geïnterviewd.
Maar na dit weinig opzienbarende begin van het jaar volgde er een periode met enkele extreme temperatuurschommelingen. Het gevolg hiervan was dat veel wespenkoninginnen waarvan een aantal al begonnen was met het bouwen van een embryonest, zijn verhongerd. Matige weersomstandigheden tijdens de rest van het jaar en lokale overstromingen deden de overlevende wespen bepaald geen goed en veel van de wespennesten die het voorjaar hadden overleefd hebben daardoor een achterstand in ontwikkeling opgelopen. Nieuwe advertenties (vermomd als informatieve artikelen) voorspelden dat in augustus de overlast alsnog zou losbarsten maar helaas voor hen is ook daar helemaal niks van terechtgekomen. Wat natuurlijk ook steeds een rol heeft gespeeld is dat mensen door het matige zomerweer en door de Corona perikelen minder vaak samen buiten op terrasjes en in de tuin hebben gezeten. Daardoor zijn de wespen die er nog wel waren minder vaak waargenomen.
Ondanks dat men weinig wespen heeft gezien zijn ze er gelukkig nog wel! Zo heb ik gezien dat er bij diverse naaste buren in totaal drie wespennesten zitten. Dat is geen slechte score voor zo'n klein gebied. Ook kan men op Twitter en Facebook nog steeds dagelijks meldingen vinden van wespennesten die men ergens heeft aangetroffen. Helaas draait het er in zo'n bericht vaak om dat het nest verdelgd wordt of verdelgd moet worden. Zelfs nesten die al op het punt van uitsterven staan of geen overlast geven of waarbij het probleem makkelijk op een diervriendelijke manier had kunnen worden opgelost, worden daar triomfantelijk en met grote instemming verdelgd, of "behandeld" zoals de verdelgers zelf zo'n volkerenmoord noemen...
Alles bij elkaar is 2021 geen fantastisch jaar voor de wespen. Maar ik heb goede hoop dat de populatie zich volgend jaar weer zal herstellen. Het is immers altijd al zo geweest dat er af en toe slechte wespenjaren tussen zitten en tot nu toe is het daarna altijd weer goed gekomen!
Ik zal mij in elk geval weer met volle energie inzetten om met steun van volgers en andere sympathisanten het negatieve imago van wespen op te poetsen en diervriendelijke methoden voor het oplossen van wespenproblemen te propageren. En daar zal deze maandelijkse Wespenkrant hopelijk ook aan bijdragen!
In deze aflevering:
Primeur: De Europese hoornaar jaagt op de Aziatische hoornaar!
De verplaatsing van een wespennest.
Stadsboerderij of Stadspoederij?
Een wespvriendelijke nascholing voor verdelgers.
1. Primeur: de Europese hoornaar jaagt op de Aziatische hoornaar!
De opmars van de Aziatische hoornaar die wordt gezien als een bedreiging voor de economische belangen van de imkerijsector is niet te stoppen. Sinds haar introductie in 2004 in Frankrijk is ze bezig met een snelle verspreiding over de andere Europese landen en sinds 2017 zit ze ook in Nederland. Het verdelgen van de nesten is een kostbare druppel op de gloeiende plaat en uiteindelijk zal men het vooral moeten hebben van natuurlijke vijanden om haar in toom te houden. Over wie die natuurlijke vijanden van deze nieuwe speler in ons ecosysteem gaan worden is nog niet veel zekerheid.
Op 7 september zag ik echter een tweet uit België met foto's van een Europese hoornaar die gehakt maakt van een wesp waarvan alleen het achterlijf goed te zien was. Toen ik nog eens goed naar de foto's keek, zag ik dat de kleurcombinaties van het slachtoffer alleen maar matchen met die van een Aziatische hoornaar. Hiermee is het vermoeden bevestigd dat de Europese hoornaar een natuurlijke vijand is van de Aziatische hoornaar!
Dit is een extra reden om Europese hoornaars voortaan met maximale terughoudendheid te bestrijden! Dus alleen bestrijden in noodgevallen en als alle andere opties niet mogelijk zijn.
2. De verplaatsing van een wespennest
Bij mij in de buurt zit een kinderboerderij waar elk jaar wel een of meer wespennesten zitten. Dat komt doordat het een groot terrein is met vele geschikte nestplaatsen en er zijn daar natuurlijk ook meer dan genoeg vliegen die de wespen aan hun larven kunnen voeren. In het verleden heeft men die wespennesten daarom altijd met rust gelaten en niemand heeft er ooit last van gehad.
Maar dit jaar bleek er ineens een nest van de Gewone wesp in een van de stallen te zitten. Het nest werd zo druk dat de vrijwilligers op den duur niet meer naar binnen durfden. De boerderijbeheerder draagt de natuur een warm hart toe. Een wespenverdelging is eigenlijk een milieuramp in het klein dus van zo'n harteloze ingreep wilde men niet weten. Verplaatsing van het nest naar een betere plek was daarom de meest voor de hand liggende optie.
In onderstaande draadje licht ik de gebruikte verplaatsingsmethode toe. Het nest staat nu in een vesparium bij mij thuis op de zolder.
3. Stadsboerderij of Stadspoederij?
Als het om wespen gaat is helaas niet iedereen zo welwillend als de mensen van bovengenoemde kinderboerderij in Groningen. In elke poll die hierover wordt gehouden staan wespen op nummer 1 of 2 van de meest gehate insecten ter wereld. Het merkwaardige is dat die wespenhaat niet uitsluitend zit bij een groepje mensen dat niks met de natuur heeft. Je komt het eigenlijk overal tegen en je kan rustig spreken van institutionele wespenhaat. Bij het doden van wespen en zelfs het verdelgen van een heel wespenvolk wordt in het algemeen geen enkele traan gelaten en de meeste mensen en organisaties zien het zelfs als een logische vanzelfsprekendheid.
Zo viel mijn oog vorige week op deze tweet van Stadsboerderijen Den Haag:
Stadsboerderijen Den Haag zet zich in voor milieu-educatie en ze organiseert activiteiten om jonge mensen bewust te maken van de natuur en het milieu. Zo worden er bijvoorbeeld regelmatig zwerfvuil opruimacties en allerlei educatieve workshops gehouden.
Heel mooi, maar tussen alle ecologisch correcte tweets op hun timeline vond ik bovenstaand bericht over volkenmoord met gifpoeder door een "deskundige" (lees: verdelger) en vooral de laconieke toon erbij, een pijnlijke dissonant.
Ik ben niet de enige die op Twitter vraagtekens bij deze actie heeft gezet en dat had gelukkig het gewenste effect. Ze willen graag iets nieuws leren en hebben het vriendelijke aanbod van de Zeeuwse imker en collega wespennestverplaatser Eric Mahieu om een gratis educatieve lezing over wespen te komen geven, aangenomen.
Hij zal ze binnenkort komen uitleggen dat wespen hele belangrijke rollen in het ecosysteem vervullen en ondanks de lage aaibaarheid wel een grote educatieve waarde kunnen hebben. Ook gaat hij natuurlijk vertellen hoe echte deskundigen dit wespenprobleem zouden hebben aangepakt.
Voor de arme wespen die in dat nest zaten is het allemaal te laat, maar hopelijk ontstaat er naar aanleiding van deze kwestie iets moois en zijn ook wespen voortaan, net als andere dieren, van harte welkom bij Stadsboerderijen Den Haag! 👍
4. Een wespvriendelijke nascholing voor verdelgers
Het is 2021 en overlast van een wespennest kan op allerlei ecologisch verantwoorde manieren worden opgelost maar de meest populaire methode is nog altijd bepoederen met gif. Gewoon omdat dat goedkoop en makkelijk is. Het vervelende is alleen dat wespen op die manier doodgaan en dat het gif ook dodelijk is voor heel veel andere dieren. Maar verdelging is helaas de enige methode die de plaagdierbeheersers hebben geleerd tijdens hun scholing.
Maar daarin komt langzaam verbetering! Het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD) in Wageningen biedt vanaf nu een nascholing aan waarin alternatieve methoden die wel dier- en natuurvriendelijk zijn aan bod komen. Het nieuwe lesmateriaal is voor een deel gebaseerd op informatie en advies van de Wespenstichting. Een hoopvolle ontwikkeling!