De Wespenkrant #3
Beste wespenvrienden,
Welkom bij de derde editie van de Wespenkrant! Deze gratis nieuwsbrief van de Wespenstichting bevat de belangrijkste nieuwtjes en ontwikkelingen op het vlak van sociale wespen.
Redactioneel
In Duitsland zijn wespen (net zoals veel andere insecten) beschermde diersoorten. Dat betekent dat op het zinloos verstoren, vangen, verwonden of doden van een wesp of het storen of verdelgen van een wespennest gigantische boetes staan. Deze kunnen, afhankelijk van de deelstaat, oplopen tot tienduizenden Euro's! Dat klinkt misschien extreem maar het gevolg van deze onbetaalbare boetes is dat men daar wat betreft natuurvriendelijke oplossingen voor wespenproblemen decennia voorloopt op ons eigen land. Anno 2021 wordt het in Nederland immers nog steeds vanzelfsprekend gevonden om hele wespenvolken met een overdosis insecticiden te laten verdelgen.
Hoe men in Duitsland problemen met wespen op natuurvriendelijke wijze oplost kan je leren op speciale seminars die daar af en toe gegeven worden. In 2017 was ik aanwezig bij de allereerste daarvan. Deze werd door wespengoeroe Peter Tauchert in de brandweerkazerne van zijn woonplaats nabij Frankfurt gehouden. Wegens de grote belangstelling worden er sindsdien ieder jaar van dit soort bijeenkomsten georganiseerd en zijn intussen ook andere Duitse wespenexperts dit gaan aanbieden.
Peter Tauchert is een echte pionier en al bijna 30 jaar werkzaam als "Wespenberater". Hij heeft in deze tijd duizenden mensen gratis advies gegeven en honderden wespennesten verplaatst. Hij heeft een prachtige website met heel veel informatie over wespen en over de methoden die hij gebruikt. Het is dankzij zijn enthousiaste aanmoediging en tips dat ik en zovele anderen zich ook op deze manier met wespen zijn gaan bezighouden.
Vorige maand heb ik weer eens zo'n Wespenseminar bijgewoond. Deze werd gehouden in Wipperveld, een klein dorpje nabij Keulen. Ik schat dat er die dag rond de 100 aanwezigen waren, grotendeels plaagdierbestrijders en natuurbeschermers. En vrijwel iedereen bleek tevens imker te zijn.
Tegenwoordig geeft Tauchert deze seminars samen met de bekende bijenonderzoeker Dr. Pia Aumeier die het ochtendprogramma voor haar rekening nam. Daarin vertelde ze enthousiast en met veel gevoel voor humor over het leven van sociale wespen en hun rollen in de natuur. Ook besprak ze een aantal bekende maar hardnekkige misverstanden die in de samenleving spelen en natuurlijk ook hoe je die kunt weerleggen.
Na de lunch kon men met microscopen oefenen in het determineren van sociale wespensoorten. Tenslotte demonstreerde Tauchert diverse natuur- en diervriendelijke methoden die hij al jaren gebruikt om allerlei typen wespenproblemen op te lossen.
Het was wederom een interessante en leerzame dag en het is inspirerend om te zien dat zoveel mensen in Duitsland hier serieus mee bezig zijn. Hopelijk zijn dit soort bijeenkomsten binnenkort ook mogelijk bij ons in Nederland.
Verder in deze aflevering:
Nieuw bestuurslid bij de Wespenstichting.
Wespen in het primair onderwijs.
Gotspe van de maand: Wespennest op zolder in Oirschot.
1. Nieuw bestuurslid bij de Wespenstichting
Goed nieuws! Deze maand is Eric Mahieu als secretaris toegetreden tot het bestuur van de Wespenstichting. Eric is een ervaren hobby-imker en momenteel voorzitter van twee bijenverenigingen. Naast het werk ten behoeve van de honingbijen zet hij zich ook al jaren in voor het verbeteren van de leefomgeving van bestuivende insecten in het algemeen, vanuit de overtuiging dat hun rol in het ecosysteem essentieel is. Dat bijen, vlinders en dergelijke geliefd zijn en allerhande beschermingsmaatregelen genieten, terwijl de minstens zo belangrijke sociale wespensoorten aan de lopende band worden verdelgd, steekt hem. Het heeft ertoe geleid dat hij zich heeft aangesloten bij de Wespenstichting om mee te helpen het belang van wespen op de kaart te zetten en onnodige verdelging tegen te gaan.
Afgelopen woensdag heeft hij nog een mooie lezing gegeven over wespen bij Stadsboerderijen Den Haag. Deze kon online gevolgd worden en ging onder andere over het belang van wespen, de verschillende wespensoorten in Nederland, de levenswijze van wespen en natuurlijk ook over methoden om problemen met wespen(nesten) natuur- en diervriendelijk op te lossen.
Ook geïnteresseerd in een informatieve lezing over wespen? Neem contact op met de Wespenstichting (info@wespenstichting.nl).
2. Wespen in het primair onderwijs
Het thema van de kinderboekenweek was dit jaar: Worden wat je wil. Het Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid (IVN) heeft naar aanleiding daarvan een lespakket ontwikkeld voor kinderen in het primair onderwijs (basisonderwijs + speciaal basisonderwijs). Hierin zit ook een module over sociale wespen. Ontwikkelaar Mathijs ter Bork heeft mij al in een vroeg stadium benaderd voor informatie over wespen, voor het geven van een presentatie tijdens de kickoff en voor het aanleveren van oude wespennesten.
Het lespakket kan gewoon worden gedownload via een formulier op de IVN website.
Mocht u kinderen hebben in het primaire onderwijs dan kan het geen kwaad om de school even te laten weten dat er sinds kort prachtig lesmateriaal beschikbaar is die de wespen op een ontzettend leuke manier in een positief daglicht stelt. De kinderen van nu zijn de volwassenen van straks en het zou mooi zijn als zij, in tegenstelling tot eerdere generaties, niet opgroeien met een ongefundeerde afkeer van wespen.
3. Gotspe van de maand: wespennest op de zolder in Oirschot.
Wespennesten zijn wonderen der natuur maar dat veel mensen zo'n creatie op hun eigen zolder in eerste instantie een eng idee vinden kan ik best begrijpen. Zeker als er af en toe wespen opduiken in leefruimtes op de verdieping eronder! Maar er zijn gelukkig ook genoeg mensen die er nuchter mee omgaan. Inderdaad, wespen horen niet in huis maar vaak helpt het om gewoon wat kieren dicht te maken en als je daarnaast tot de maand december niet op de zolder komt, is er in feite niks aan de hand. Het nest sterft voor de winter vanzelf uit en kan daarna probleemloos verwijderd worden.
Het blijft altijd een beetje jammer om via nieuwsberichten te vernemen dat mensen die ogenschijnlijk nauwelijks last van zo'n nest hebben, vanuit een soort vanzelfsprekendheid alsnog kiezen voor verdelging. Zo zagen we afgelopen maand in de media allerlei berichten voorbij komen over een "gigantisch" wespennest dat een jong stel in Oirschot "teistert". Bij het nieuwsbericht hoorde een video waarin de man van het stel werd geïnterviewd. Hij vertelde daarin dat ze wat dode wespen hadden gevonden op de benedenverdieping. Toen hij op de zolder ging kijken, vond hij een "enorm wespennest". Hij werd er "zenuwachtig" van en zij rende "er het liefst voor weg". Maar "gelukkig voor hen" zou er de volgende dag een verdelger komen om het nest te bestrijden.
Nathan heeft groot wespennest op zolder: 'Ik word er zenuwachtig van' | RTL Nieuws — www.rtlnieuws.nl Een enorm wespennest op zolder: het overkwam Nathan van Stralendorff en zijn vriendin Febe in hun nieuwe huis in Oirschot. Het huis had lang leeggestaan, dus er was niks bekend over het nest. Gelukkig voor hen komt de bestrijding vandaag langs. Moeten we allemaal bang zijn voor zo'n wespennest in huis?
Ik heb het nieuws rond dit wespennest uiteraard op de voet gevolgd. Maar wel met gekromde tenen! Want op basis van wat je in de artikelen en interviews leest en ziet, kun je niet alleen concluderen dat het onnodig was om het nest te verdelgen maar ook dat er een opvallende discrepantie zit tussen de feiten en hoe het verhaal door de journalisten werd opgeschreven.
Waarom heeft het stel besloten om dit wespennest te laten verdelgen? Daarvoor worden in de diverse artikelen die hierover zijn verschenen twee aanwijzingen gegeven.
Ten eerste vond het stel "dode wespen op de vensterbank en op de logeerkamer."
Maar dode wespen steken niet en je kunt ze gewoon opzuigen met de stofzuiger. Deze wespen zijn daar terechtgekomen via kieren of gaten tussen het plafond en de zolder en het ligt volgens mij voor de hand om die dan eerst eens op te sporen en dicht te maken.
Ten tweede was het nest volgens de man "behoorlijk groot" en hoewel hij niet bang voor wespen is, wordt hij van zo'n groot nest "toch wel een beetje zenuwachtig".
Dat kan worden opgelost door het zolderluik goed dicht te houden totdat het nest over een paar weken is uitgestorven. Als je bij het nest uit de buurt blijft hoef je ook niet zenuwachtig te zijn, lijkt mij.
Maar wat blijkt? Op de bijhorende video zien we de man volkomen ontspannen zijn verhaal doen op slechts een paar meter afstand van het nest! Dat er tijdens het interview zelfs een wesp per ongeluk tegen hem aan vliegt lijkt hem ook niet te deren. Er valt hier niets te merken van die vermeende zenuwachtigheid. In het artikel van Omroep Brabant staat eerlijk vermeld dat de wespen niet agressief zijn dus er is objectief gezien inderdaad geen enkele reden om zenuwachtig te zijn. Gelukkig maar!
Overigens is dit geen "gigantisch" nest. Dit is een nest van de Gewone wesp (Vespula vulgaris) en die bereiken in overdekte ruimtes wel vaker dit soort afmetingen. Men moet daarbij tevens bedenken dat een nest als dit voor verreweg het grootste deel bestaat uit dunne laagjes papier ter isolatie en bescherming van de broedcellen. Het eigenlijke nest (de raten met broedcellen) zit binnenin en is maar een fractie van de totale omvang.
Nogmaals, in deze situatie zou men dus gewoon op zoek kunnen gaan naar de kieren om ze dicht te maken en eventueel tot in de maand december, als het begint te vriezen, niet meer de zolder te gebruiken. Het nest sterft in die tijd vanzelf uit en het kan daarna veilig worden verwijderd.
Dit is ook wat Theo Zeegers van het EIS Kenniscentrum Insecten min of meer zegt in een van de artikelen:
Bij Nathan komt de bestrijding vandaag langs, maar Zeegers zegt dat dat niet nodig is. "Je hoeft niks te doen, ze sterven vanzelf uit." Als je heel veel overlast hebt zou je het kunnen laten bestrijden. "Maar als je weinig overlast ondervindt, hoef je niks te doen."
Uit de objectief weergegeven feiten en het oordeel van de geraadpleegde deskundige van Stichting EIS kun je gewoon concluderen dat verdelging helemaal niet nodig is. Het merkwaardige aan deze kwestie is dat de journalisten het verhaal toch op zo'n manier hebben opgeschreven alsof verdelging juist een hele rationele beslissing is.
Het wordt helemaal fraai als het nest een paar dagen later alweer in het nieuws is. Wat is er namelijk aan de hand? De verdelgers zijn zoals afgesproken langs gekomen en hebben gif in het nest gespoten. Maar toen ze er een paar dagen later opnieuw waren, bleken de wespen nog steeds niet dood. Ik vermoed dat ze bij de eerste poging de gifspuit niet diep genoeg in het nest hebben gestoken en daardoor de kern van het nest niet hebben geraakt; een beginnersfout.
Dus wat voor een kop verwacht je dan boven zo'n nieuw artikel? "Wespen vs Gifspuiters: 1-0."? "Verdelgers leveren amateuristisch broddelwerk."? of misschien zelfs "Verdelgingsspijt: Stel geeft wespen nieuwe kans."?
Nee. De kop boven het artikel van Hart van Nederland luidt: "Febe zit al dagen met gigantisch wespennest op zolder en komt er niet vanaf."
Donderdagavond heeft de bestrijdingsdienst een poging gedaan om het nest, dat meer dan een meter groot is, veilig weg te halen, maar die is gestaakt. "Het nest is te groot", laat Febe aan Hart van Nederland weten. De professionals spuiten het gevaarte nogmaals vol met gif en gaan vrijdag opnieuw proberen om het weg te halen.
Alsof er een heroïsche strijd wordt geleverd tegen een kwaadaardig monster dat zomaar bezit heeft genomen van het huis, in plaats van tegen een onschuldig volk met vriendelijke insecten in een hoekje van de zolder, die niemand kwaad doen, die geen enkele schade aanrichten maar wel allerlei nuttige dingen voor ons en het ecosysteem doen.
Zo is de wespen op twee manieren geweld aangedaan. Niet alleen werden ze volkomen onnodig vergiftigd, maar ze werden (na de blunder van de verdelgers) ook nog eens in het nieuws neergezet als een verontrustend probleem waar zelfs "professionals" nog hun handen aan vol hebben.
Wie is nu wie aan het "teisteren"?